Duke marrë parasysh kërcënimet në rritje, shtetet e BE-së kanë prioritet një riorganizim strategjik dhe një bashkëpunim të sigurisë me Ballkanin Perëndimor. Një shembull i kësaj është krijimi i Komunitetit Politik Evropian (EPC) si një platformë për angazhimin e BP-së në dialogun strategjik. Formate të tilla si EPC mund të lehtësojnë konsensusin politik për adresimin e krizave dhe rreziqeve që rrjedhin nga lufta në Ukrainë, duke përfshirë paqëndrueshmërinë politike, inflacionin dhe varësinë energjetike në të gjithë Evropën.
Nëse rajoni i Ballkanit Perëndimor ruan stabilitetin e tij të përgjithshëm, qasja gjeopolitike e BE-së ka potencialin për të lehtësuar një marrëveshje normalizimi Kosovë-Serbi dhe për të ndihmuar në reformat institucionale të Bosnjë dhe Hercegovinës. Ndërkohë, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut pritet të qëndrojnë fort në rrugën evropiane. Mund të ketë disa kushte të favorshme për një qasje gjeopolitike ndaj Ballkanit Perëndimor: zvogëlimi i ndikimit të aktorëve të tjerë të jashtëm, si Rusia dhe Kina dhe rajoni duke u bërë një tampon për migrantët e Lindjes së Mesme, si dhe një burim kyç i projekteve të energjisë së gjelbër për BE-në.
Duke menduar për rreziqet, ndërkohë që BE-ja po miraton gjithnjë e më shumë një qëndrim gjeopolitik në prag të pushtimit rus të Ukrainës, kjo rrugë nuk trajton në mënyrë efektive rreziqet që rrjedhin nga lufta në Ukrainë dhe i lë rreziqet strukturore në Ballkanin Perëndimor kryesisht të patrajtuara. Përfaqësuesit e BE-së, ndonjëherë, kanë legjitimuar pa dashje regjimet autokratike në Ballkanin Perëndimor në kurriz të forcimit të institucioneve demokratike dhe inkurajimit të reformave. Në planin afatgjatë, kjo qasje gjeopolitike, ndërkohë që gjeneron mbështetje për pranimin e Ballkanit Perëndimor, mund të rezultojë në një sërë mospërputhjesh brenda procesit të zgjerimit.
Angazhimi me çështjet në lidhje me vlerat e BE-së, sundimin e ligjit dhe besimin reciprok, duket i pashmangshëm pavarësisht nga konteksti gjeopolitik i sjellë nga lufta në Ukrainë. Një angazhim i tillë mund të komprometohet lehtësisht nga format e legjitimimit të autokratëve që mund të vijnë në kurriz të reformave institucionale. Edhe pse lufta ka sjellë rrethana të jashtëzakonshme politike, komprometimi i avancimit të reformave të sundimit të ligjit sjell rreziqe të mospërputhjes në marrëdhëniet Ballkani Perëndimor-BE që mund të ketë një ndikim negativ në besimin reciprok, si dhe në legjitimitetin e BE-së. në rajon.
Praktikat e prapambetura demokratike dhe autoritare vazhdojnë të tolerohen nga BE-ja si një mjet për të ruajtur stabilitetin relativ në rajon. Kjo manifestohet përmes mungesës së vëmendjes ndaj korrupsionit dhe kapjes së shtetit, si dhe dëmeve të lirisë së mediave në Serbi, për shembull.
Ajo që mund të shihet si shembull i një qasjeje të tillë është vizita e Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në Bosnje-Hercegovinë dhe Serbi në tetor 2022. Mesazhet politike të kësaj vizite u kritikuan nga analistë si të rrezikshme: Në Twitter, von der Leyen deklaroi se ‘Serbia ka përparuar mirë në rrugën e saj drejt BE-së’, ndërsa sipas raportit të saj për vitin 2022, vendi është vetëm ‘mesatarisht i përgatitur’ dhe ky përfundim nuk ka ndryshuar që nga viti 2016. Vizita e presidentit të KE ishte një shfaqje e rëndësishme i solidaritetit evropian në një kohë lufte në Evropë dhe i dha rajonit një narrativë jokonsistente në lidhje me gjendjen e reformave në Serbi. Prandaj, është e rëndësishme t’i përgjigjemi pyetjes se si mund të integrohen kriteret e anëtarësimit në një qasje gjeopolitike që është afatgjatë dhe strategjike, por jo produkt i gjesteve politike afatshkurtra. Lehtësimi i zgjerimit si një proces reformash dhe pohimi i kushtëzimit të tij janë synimet afatgjata të BE-së në lidhje me Ballkanin Perëndimor dhe si të tilla ato duhet t’u komunikohen të gjitha qeverive, përfshirë ato që legjitimojnë praktikat autokratike dhe korrupsionin dhe që nuk përputhen me vlerat e BE-së.
