Matematika e qartë ekonomike tregon se sa më shumë njerëzit këmbëngulin për të ruajtur statusin e tyre ekonomik duke rritur pagat, aq më shumë kontribuojnë në rritjen e inflacionit. Zgjidhja është ose të heqësh dorë nga pagat më të larta ose të heqësh dorë nga inflacioni më i ulët.
Edhe disa vite më parë, kur kriza globale po ziente, këshilla e ekspertëve financiarë britanikë ishte se gara midis pagave dhe çmimeve nuk mund të fitohej kurrë nga pagat, por se zgjidhja ishte që njerëzit të kuptonin se nuk do të mund të vazhdoni të jetoni si më parë.
Duke vlerësuar suksesin e Bankave Qendrore të Perëndimit, duke ndaluar rritjen e çmimeve në 10.7% dhe duke e ulur atë në 5.4% në vit, Economist shpjegon se tani vjen pjesa më e vështirë, inflacioni të bjerë nga 5.4 në 2% të dëshiruar. . Vështirësia është se “tregu i punës nuk po bashkëpunon”.
Vitet e fundit, punëdhënësit kanë qenë në kërkim të vazhdueshëm për punëtorë, duke çuar në mungesë të fuqisë punëtore në Perëndim, si rezultat i së cilës punëtorët kërkojnë dhe marrin rritje dhe paga më të larta. Për shkak të kësaj, rritja e pagave në Perëndim është pothuajse dyfishuar nga 5 për qind në vit që para Covid-it, gjë që ka rritur kostot e kompanive, e cila nga ana tjetër ka rritur çmimet përfundimtare.
Matematika është se me rritjen e dobët të produktivitetit, ulja e inflacionit në vetëm 2% në vit mund të arrihet vetëm nëse rritja e pagave zbret në 3% ose më pak. Bankierët shpresonin se duke rritur normat e interesit, kërkesa për punëtorë do të binte, gjë që do të ulte pagat pa vuajtur shumë në standardin e jetesës.
Pjesa e parë e planit ka sukses, kështu që tani në botën e zhvilluar kërkesa është vetëm 0.4% më e lartë se oferta, që konsiderohet një rënie serioze nga kulmi prej 1.6%. Në të njëjtën kohë kërkesa më e ulët shkaktoi “çuditërisht pak dëme në perspektivat e punësimit”.
Problemi është tek pjesa e fundit e planit, sepse Perëndimi vazhdon të ketë rritje të lartë pagash, prej 4.5% në SHBA ose 6% në Britani, që nuk përputhet me objektivin e inflacionit 2% në vit.
“Marrëveshjet më bujare të pagave kolektive mund të çojnë në inflacion më të lartë nesër, gjë që do të çonte në marrëveshje kolektive edhe më bujare.” Në të gjithë botën e pasur, grevat po bëhen më të shpeshta pasi punëtorët kërkojnë paga më të larta. Vitin e kaluar, SHBA humbi 17 milionë ditë pune për shkak të ndërprerjeve të punës, më shumë se në 10 vitet e mëparshme së bashku. Britania ka gjithashtu rritje në aktivitetin e punës.
Megjithatë, ka edhe një interpretim më optimist të këtyre zhvillimeve. Ashtu si në 2021-2022, kur pagat filluan të rriten pas një rritje të kërkesës për punë, atyre u duhet kohë për të humbur momentin e tyre sot. Megjithatë, kompanitë dhe punëtorët nuk i negociojnë pagat në intervale të rregullta, që do të thotë se punëtorët janë më të ngadaltë për të kuptuar se nuk kanë aq përparësi negociuese si më parë.
Vlerësimet për SHBA-në tregojnë se mund të duhet një vit apo më shumë që kërkesa e reduktuar për punë të fillojë të përkthehet në rritje më të ulët të pagave, duke treguar se faza përfundimtare e deflacionit do të jetë shumë e ngadaltë, por do të kalojë”, shkruan Economist.
