Në Maqedoninë e Veriut ka mungesë të konkurrencës së tregut në telefoninë celulare, vlerësoi AEK

10 Min. Leximi

Agjencia për Komunikime Elektronike (AKE) konstaton mungesë të konkurrencës në tregun e telefonisë celulare në analizën e fundit të tregut përkatës për përfundimin e thirrjeve në telefoninë celulare. Kjo tregon se konkurrenca potenciale mundet dhe është mirë të krijohet, por që për sa i përket barrierave strukturore dhe lekale që ekzistojnë në treg, ajo është e kufizuar dhe paraqet barrierë, raporton MIA.

Kjo është analiza e gjashtë e përgatitur nga AKE për një treg përkatës për përfundimin e thirrjeve në telefoninë celulare dhe është përgatitur në bashkëpunim me Komisionin për Mbrojtjen e Konkurrencës. Në bazë të saj është marrë Vendimi për përcaktimin e M-tel si operator me fuqi të konsiderueshme tregu në tregun përkatës me shumicë të shërbimeve për përfundimin e thirrjeve në rrjetet publike të komunikimit celular në zonën gjeografike të vendit.

- Advertisement -

Me vendimin operatorit M-tel i përcaktohen detyrime për interkoneksion dhe akses, për transparencë dhe mosdiskriminim gjatë interkoneksionit apo aksesit, për kontabilitet të veçantë për interkoneksion apo akses dhe kontrollin e çmimeve dhe detyrime për llogaritjen e shpenzimeve. M-tel duhet të dorëzojë Propozim ofertë referuese për interkoneksion në pajtim me nenin 84, paragrafi 3, të Ligjit për Komunikimet Elektronike. Telekomi i Maqedonisë, A1 Maqedoni, Lajka Mobajl dhe TRD Robi, të cilët tashmë janë përcaktuar si operatorë me fuqi të konsiderueshme në treg, u vazhdohen obligimet e vendosura tashmë të cilat vlerësohen si më të përshtatshmet për të parandaluar keqpërdorimin e fuqisë së konsiderueshme ekzistuese në tregun përkatës me shumicë të shërbimeve për përfundimin e thirrjeve në rrjetet publike të komunikimit elektronik celular.

Siç shënon AKE, në analizë, vetë struktura e tregut të komunikimeve celulare shpjegon nivelin e zhvillimit të konkurrencës efektive në atë treg dhe përqendrimi i lartë i tregut tregon mungesë të konkurrencës ekzistuese.

“Barrierat strukturore për hyrjen në treg janë ato që shfaqen si rezultat i kostove fillestare të nevojshme ose kushteve të kërkesës dhe krijojnë kushte të pabarabarta ndërmjet operatorit me fuqi të konsiderueshme tregu në treg dhe operatorëve të tjerë të rrjeteve/shërbimeve të komunikimit elektronik që duan të hyjnë në treg pra vështirësojnë ose pengojnë hyrjen e pjesëmarrësve të rinj në treg. Prania e barrierave të larta dhe të përhershme për hyrjen është një pengesë kryesore për zhvillimin e konkurrencës efektive. Barriera e hyrjes është një kufizim për hyrjen në një treg përkatës që lejon operatorët ekzistues të rrisin çmimet mbi nivelin real konkurrues”, thuhet në analizë.

Në tregun e komunikimeve aktive celulare janë dy operatorë celularë të rrjetit, tre operatorë celularë virtual dhe një operator rishitës.Siç thotë AKE, të dy operatorët kanë arritur dhe po shfrytëzojnë përfitimet e ekonomive të shkallës së integrimit dhe integrimit vertikal. Ata kanë një sasi të mjaftueshme të burimeve të radiofrekuencave me të cilat mund të optimizojnë rrjetin e tyre dhe të arrijnë kosto minimale në funksionimin e tyre. Në këtë mënyrë, ata janë në gjendje të arrijnë çmime më të mira me pakicë për shërbimet celulare. Të gjitha këto privilegje nga aspekti i strukturës së tregut dhe barrierave legale, sipas AKE-së, një pjesëmarrës i ri në treg nuk do të jetë në gjendje të përdorë plotësisht ose pjesërisht. Kjo do të thotë që një operator i ri do të zotëronte një burim të kufizuar radiofrekuence për të cilin do të duhej të aplikonte për një tender publik për ta marrë atë. Kushton shumë edhe optimizimi i fushëveprimit të frekuencës dhe përdorimi i tij janë të ndërlikuara. Edhe pse mund të konkludohet se shteti ka një sasi të mjaftueshme spektri për hyrjen e një operatori të ri të rrjetit, megjithatë i gjithë procesi i vëzhguar nga natyra ligjore apo strukturore kërkon kohë, para dhe potencial njerëzor dhe energji për ta arritur këtë. Sidomos një pjesëmarrës i ri në treg nuk mund ta arrijë këtë në afat të shkurtër.

- Advertisement -

“E gjithë kjo do të thotë se konkurrenca potenciale mund dhe është mirë të krijohet, por duhet theksuar se nga aspekti i barrierave strukturore dhe ligjore që ekzistojnë në treg, ajo është e kufizuar dhe paraqet barrierë. Kjo konfirmon dominimin në treg të dy operatorëve të rrjeteve celulare SHA Telekomi i Maqedonisë dhe A1 Maqedoni SHPKNJP në tregun e komunikimeve celulare dhe veçanërisht në tregun me shumicë për shërbimet e përfundimit të thirrjeve në rrjetet publike të komunikimit celular”, thuhet në analizë.

Operatorit M-tel i janë vendosur detyrime në përputhje me Ligjin për Komunikime Elektronike dhe në bashkëpunim me Komisionin për Mbrojtjen e Konkurrencës pas një analize.

“Si operator hibrid virtual celular, M-Tel filloi ofrimin e shërbimeve nga 1 shkurti i vitit 2022, kur filloi të kishte përdoruesit e vet. Nga analiza u konstatua se M TEL është në gjendje t’u ofrojë përdoruesve të saj shërbimin për përfundimin e një thirrje në rrjetin publik të komunikimit celular. Për më tepër, asnjë operator tjetër nuk është në gjendje të ofrojë shërbimin e përmendur përveç operatorit në rrjetin e të cilit përfundon thirrja. Duke pasur parasysh këtë, M TEL ka dominimin e vet në tregun e infrastrukturës së saj fizike ose të rrjetit të marrë me qira dhe ka dominimin e tregut për thirrjet që përfundon me përdoruesit e saj, të cilat i merr nga operatorë të tjerë celularë bazuar në marrëveshjet e ndërlidhjes që ka lidhur me ato. Duhet të merret parasysh edhe fakti që mungon konkurrenca efektive, e cila është një tregues i mjaftueshëm i ekzistencës së dominimit të tregut. Prandaj, M TEL është shpallur operator me fuqi të konsiderueshme në treg në tregun përkatës për shërbimet e terminimit të thirrjeve në rrjetet publike të komunikimit celular në territorin e Maqedonisë”, sqaron AKE për MIA-n.

Bazuar në modelimin e vet të kostos, M-tel do të propozojë çmimin me shumicë për shërbimin e përfundimit të thirrjeve në një rrjet publik komunikimi elektronik celular si një operator i plotë i rrjetit virtual. Ky çmim do të jetë i barabartë me çmimet e Telekomit të Maqedonisë dhe A1 Maqedoni deri në fund të katër viteve nga momenti kur M-tel do të hyjë në tregun e këtij vendi. Për shkak të gjithë kësaj, Mtel-it i janë vendosur detyrime për ndërlidhje dhe akses (për transparencë, për mosdiskriminim, për kontabilitet të veçantë, kontroll të çmimeve dhe detyrime të kontabilitetit dhe kostove), theksojnë nga AKE.

Niveli i depërtimit të tregut me pakicë të shërbimeve të komunikimit celular është 89,68 për qind në tremujorin e katërt të vitit 2020, gjithsej 93,83 për qind në tremujorin e katërt të vitit 2021, gjtihsej 105,23 për qind në tremujorin e katërt të vitit 2022 dhe 104,53 për qind në tremujorin e parë të vitit 2023. Penetrimi ka ardhur në rritje në tre vitet e fundit dhe është relativisht i lartë, gjë që, sipas rregullatorit, tregon ngopjen e këtij tregu përkatës, i cili për shërbimet e thirrjeve, SMS, MMS është një treg relativisht i pjekur.

“Ky nivel panetrimi mund të përfaqësojë një pengesë të konsiderueshme për zhvillimin e konkurrencës në treg, përmes hyrjes së pjesëmarrësve të rinj në treg dhe lëvizjes së saj drejt konkurrencës efektive”, thuhet në analizë.

Në tremujorin e dytë të vitit të kaluar, në vend janë regjistruar 1.920.403 abonentë celularë. Në numrin e përgjithshëm të abonentëve aktivë, A1 Maqedoni merr pjesë me 48,11 për qind, Telekomi i Maqedoni me 47,13 për qind, Lajka Mobajl me 2,84 për qind, Robi me 1,25 për qind, M-tel me 0,57 për qind dhe Grin Mobajl me 0,10 për qind. Në të hyrat nga ofrimi i shërbimeve të komunikimit celular në nivel me pakicë, Telekomi i Maqedonisë merr pjesë me 50,79 për qind, A1 Maqedoni me 47,12 për qind, Robi 0,89 për qind, Lajkamobajl 0,76 për qind, M-tel me 0,31 për qind… Në dy tremujorët e parë, 1 489 288 nga gjithsej 1 920 403 abonentë në telefoninë celulare kishin akses në internet përmes celularit.

TOP Lajmet

Ndani këtë artikull