Amir Shabani
Mbretëria e Arabisë Saudite sapo hyri në një aleancë të ngjashme të NATO-s me Pakistanin duke nënshkruar marrëveshjen në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë ku çdo sulm ndaj njërit prej vendeve është një sulm ndaj të dyve.
Simbolika është e jashtëzakonshme: Arabia Saudite ishte në shumë mënyra shembulli i shteteve kliente të SHBA-së. Nëse ata nuk u besojnë më garancive amerikane të sigurisë, pse duhet t’u besojnë të tjerëve? Sigurisht, fakti që kjo ndodhi në të vërtetë dhe nuk u parandalua nga SHBA-ja është jashtëzakonisht domethënës në vetvete.
Kjo ka kaq shumë pasoja të tjera saqë është pothuajse e tepërt për t’u imagjinuar:
1. Para së gjithash, kjo marrëveshje do të thotë që Arabia Saudite tani përfiton nga frenimi bërthamor i Pakistanit (dhe marrëveshja përfshin armët bërthamore). Një zyrtar i lartë saudit i tha Al Jazeeras se “kjo është një marrëveshje gjithëpërfshirëse mbrojtëse që përfshin të gjitha mjetet ushtarake. Që do të thotë se tani zyrtarisht kemi dy blloqe të mbështetura nga armët bërthamore në Lindjen e Mesme: SHBA-Izrael kundër Pakistan-Arabi Saudite.” Përveç kësaj, Pakistani refuzon në mënyrë të qartë një doktrinë “jo të përdorim të parët” – që do të thotë se Arabia Saudite tani ka një mbrojtës të gatshëm të përdorë armët bërthamore në mënyrë paraprake.
2. Duke pasur parasysh se 81% e importeve të armëve të Pakistanit vijnë nga Kina, kjo do të thotë gjithashtu se Arabia Saudite thjesht u rreshtua në mënyrë indirekte me kompleksin ushtarako-industrial kinez.
3. Kjo në mënyrë efektive zgjeron Korridorin Ekonomik Kinë-Pakistan (CPEC) në Gjirin Persik, të mbrojtur nga armët bërthamore pakistaneze dhe teknologjia ushtarake kineze, duke krijuar një korridor të sigurt energjie nga Lindja e Mesme në Kinë që anashkalon plotësisht Ngushticën e Malakës.
4. Momenti i nënshkrimit të një marrëveshjeje të tillë ndoshta nuk është rastësi, vetëm disa ditë pas sulmit të Izraelit ndaj Katarit, prova përfundimtare e pavlefshmërisë së mbrojtjes së SHBA-së.
5. Shtetet e Gjirit dhe ndoshta në kohë të caktuara edhe vende të tjera të “mbrojtura” nga SHBA-ja, ka të ngjarë të eksplorojnë modele të krahasueshme në muajt e ardhshëm. Në fakt, kjo mund të çojë në një kolaps të sistemit global të aleancës së SHBA-së, duke çuar në një sistem krejtësisht të ri ndërkombëtar ku fuqitë bërthamore rajonale bëhen ofrues të sigurisë.
6. Vështirë të shihet se si kjo nuk e shkatërron përgjithmonë çdo shans për normalizimin e marrëdhënieve Izrael-Saudi: Pakistani nuk e njeh as Izraelin dhe me këtë aleancë sauditët tani mund t’i rezistojnë presionit të SHBA-së pasi nuk varen vetëm prej tyre për mbrojtjen e tyre.
7. Kjo e vendos Indinë në një pozicion jashtëzakonisht të vështirë: armiku i saj i betuar sapo u bë garantuesi i sigurisë për një nga furnizuesit e saj kryesorë të energjisë.
8. Kjo padyshim e shkatërron edhe IMEC (Korridori Ekonomik Indi-Lindje e Mesme-Evropë), strategjinë kryesore të administratës Biden për të kundërshtuar Iniciativën e Rripit dhe Rrugëve (BRI) të Kinës që supozohej të lidhte Indinë me Evropën nëpërmjet Arabisë Saudite.
9. Ekziston edhe një aspekt monetar: kjo është një tjetër gozhdë në arkivolin e sistemit petrodollar (një marrëveshje për të çmimuar naftën ekskluzivisht në dollarë amerikanë në këmbim të mbrojtjes së SHBA-së). Arabia Saudite tani është shumë më fleksibile për të çmimuar naftën në çfarëdo monedhe që ajo dëshiron.
10. Kjo është pikërisht ajo që duket dhe pritet në realizim e sipër. Nëse dikush kishte ndonjë dyshim të mbetur se a jetojmë apo jo në një botë shumëpolare (multipolariteti), le ta dijë se ky debat tani është zgjidhur përgjithmonë.
