Numri i rasteve të raportuara të gripit dhe sëmundjeve të ngjashme me gripin në Maqedoni po rritet me shpejtësi pikërisht para grumbullimeve të Vitit të Ri. Në javën e 51-të (15–21 dhjetor) janë raportuar 314 raste, që është 2,3 herë më shumë se java paraprake, tregon raporti javor i Institutit të Shëndetit Publik. ISHP vëren se aktiviteti ende është nën pragun për “hyrje në sezon”, por trendi është në rritje, ndërsa incidenca javore më e lartë është te fëmijët nga 0 deri në 4 vjeç.
Një sinjal shtesë vjen nga mbikëqyrja virologjike: nga mostrat e testuara në të njëjtën javë ka grip të konfirmuar laboratorikisht (janë regjistruar Influenza A, përfshirë A(H3) dhe A(H1)pdm), ndërsa paralelisht po detektohet edhe RSV. Kjo është kombinim tipik dimëror që lehtësisht “mbush” pritoret, sidomos kur bashkohen udhëtimet, festimet në ambiente të mbyllura dhe lodhja e fundvitit.
Në ditë të tilla, mbrojtja nuk është një masë magjike, por disiplinë në disa zakone që më së shumti “e presin” përhapjen. Nëse planifikoni pritje, festë familjare apo udhëtim, vlen më së shumti të ulni rrezikun aty ku është më i madh: në ambiente të mbyllura, të paprovëruara, me shumë njerëz. Ajrosja (shkurt, por shpesh), shmangia e kontaktit të afërt me njerëz që kolliten dhe teshtijnë, si dhe larja e rregullt e duarve nuk janë këshilla banale – janë masa që në praktikë e ulin numrin e “kontakteve me virus”.
Linja e dytë e mbrojtjes është maska në situata ku e dini se nuk do të mund të mbani distancë dhe ku ajri është “i rëndë” – transporti publik, grumbullimet në dyqane, koncertet dhe festimet në ambiente të mbyllura. Maska nuk ju bën “të papërshkueshëm”, por e zvogëlon sasinë e virusit që mund ta thithni dhe e ul mundësinë që ju ta transmetoni, sidomos nëse tashmë keni simptoma fillestare.
Linja e tretë është të mos e çoni virusin në festë. Nëse ndjeni temperaturë, dhimbje muskujsh, lodhje të fortë dhe kollë të thatë, veprimi më i dobishëm për ju dhe për të tjerët është të qëndroni në shtëpi. Kjo është edhe mënyra më e shpejtë për të thyer zinxhirin e infektimit në familje, ku zakonisht “bien” më të rrezikuarit: fëmijët e vegjël, të moshuarit dhe të sëmurët kronikë.
Së katërti, vaksina vazhdon të ketë kuptim, edhe kur festat janë para derës. ISHP kujton se vaksinimi është mbrojtja më efektive kundër ecurisë së rëndë dhe komplikimeve, sidomos për grupet e rrezikut – personat mbi 65 vjeç, fëmijët nga 6 deri në 59 muaj, personat mbi 6 muaj me sëmundje kronike, gratë shtatzëna dhe punonjësit shëndetësorë. Për sezonin 2025/2026, sipas ISHP-së, janë siguruar 80.000 doza falas për grupet prioritare dhe është shënuar shfrytëzim i lartë, çka tregon se interesi ekziston, por edhe se një pjesë e popullsisë mbetet e pavaksinuar.
Së pesti, nëse jeni në grup rreziku ose nëse simptomat përkeqësohen, mos prisni “të kalojë vetë”. Për gripin ekzistojnë barna antivirale që i përshkruan mjeku dhe përfitimi më i madh është kur fillohen herët, idealisht brenda 48 orëve të para. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për të moshuarit, të sëmurët kronikë, gratë shtatzëna dhe njerëzit me imunitet të dobësuar, te të cilët gripi më lehtë kalon në pneumoni dhe komplikime.
Para Vitit të Ri më së shumti “funksionon” matematika e thjeshtë: më pak grumbullime në ambiente të mbyllura, më shumë ajër të freskët, disiplinë me duart dhe zakon që të mos festohet me çdo kusht nëse trupi tashmë ju tregon se diçka po fillon. Festat do të kalojnë; komplikimet dinë të mbeten.
