Gjatë sezonit të dimrit, ndërsa sëmundjet e frymëmarrjes dhe praktikat e epokës së pandemisë, siç janë mbajtja e maskave, po rriten, ekspertët globalë të shëndetit po mendojnë përpara se si të përgatiten për shpërthimin e ardhshëm të madh.
Në Forumin Ekonomik Botëror në Davos, gjatë një paneli drejtuesish të industrisë shëndetësore, u diskutua rëndësia e planifikimit përpara për një shpërthim hipotetik të sëmundjes X, transmeton tesheshi.com.
OBSH deklaroi se qëllimi i një përgatitjeje të tillë është të reduktojë dëmet nga epoka e COVID-19 si kapacitetet e pamjaftueshme të sistemeve mjekësore apo miliarda dollarë humbje në ekonomi.
Çfarë është sëmundja X?
Sëmundja X nuk është një sëmundje specifike, por një emër për një agjent të ri infektiv të mundshëm.
Ajo përfaqëson një sëmundje që aktualisht është e panjohur, por që mund të përbëjë një kërcënim serioz mikrobial për njerëzit në të ardhmen. Duhet të jeni të përgatitur sepse ekziston një rezervuar i madh virusesh që qarkullojnë midis kafshëve të egra që mund të bëhen burim i një sëmundjeje të re infektive ndaj së cilës njerëzit nuk kanë imunitet.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) shtoi sëmundjen X në listën e patogjenëve që janë një përparësi kryesore për kërkime, krahas “vrasësve” të njohur si sindroma e rëndë akute e frymëmarrjes (SARS) dhe Ebola.
Përcaktimi i këtij kërcënimi të mundshëm si Sëmundja X synon t’i japë përparësi përgatitjeve për t’u marrë me një sëmundje për të cilën ende nuk ka vaksinë apo trajtim medikamentoz dhe që mund të çojë në një epidemi serioze.
Sa dëm mund të shkaktojë sëmundja X?
OBSH ka paralajmëruar se sëmundja X mund të shkaktojë 20 herë më shumë vdekje sesa COVID-19.
COVID-19 ka shkaktuar vdekjen e gati shtatë milionë njerëzve në mbarë botën. Në vitin 2023, profesionistët shëndetësorë paralajmëruan se çdo pandemi e re mund të jetë edhe më vdekjeprurëse – duke vrarë rreth 50 milionë njerëz në mbarë botën.
Si ishte paneli i sëmundjes X në Davos?
Në Samitin e Davosit, ekspertët e shëndetësisë theksuan se përgatitja për sëmundjen X mund të ndihmojë në shpëtimin e jetëve dhe kostove nëse vendet fillojnë kërkimin dhe masat parandaluese përpara një shpërthimi të njohur.
“Sigurisht që ka njerëz që thonë se kjo mund të krijojë panik. Por është më mirë të parashikojmë diçka që mund të ndodhë sepse ka ndodhur shumë herë në historinë tonë dhe të përgatitemi për të”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së Tedros Adhanom Ghebreyesus, i cili iu bashkua panelit.
Ai tha se OBSH tashmë ka filluar zbatimin e masave për t’u përgatitur për një epidemi të re. Këto përfshijnë një fond pandemik dhe një “qendër të transferimit të teknologjisë” në Afrikën e Jugut që mundëson prodhimin lokal të vaksinave dhe që do të ndihmonte në kapërcimin e pabarazive të vaksinave në vendet me të ardhura të larta dhe të ulëta.
Michel Demare, CEO i AstraZeneca, tha se kompania po punon për të vlerësuar sistemet shëndetësore në mbarë botën për të paraqitur rekomandime për menaxhimin e pandemisë.
Preetha Reddy, nënkryetar ekzekutiv në Spitalet Apollo, vuri në dukje diskutimet mbi pabarazinë në forumin e G20 dhe se përdorimi i teknologjisë për të aksesuar ilaçet për Indinë rurale është një fokus kryesor i planifikimit aktual.
Si të përgatitemi për një pandemi?
Kjo përfshin bashkëpunimin ndërkombëtar, duke përfshirë kërkimin dhe zhvillimin, si dhe zhvillimin e iniciativave në nivel vendi, si p.sh. plane kuadër të reagimit në rast të një shpërthimi të ri sëmundjeje.
Plane të tilla mund të përfshijnë planifikimin e mënyrave për të rritur kapacitetin e spitalit, rritjen e ofertave të trajtimit dhe miratimin e teknologjive të reja për të mbështetur profesionistët mjekësorë.
Qendra Evropiane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve rekomandon forcimin e sistemeve ekzistuese në vend që të zhvillohen të reja për një pandemi, dhe gjithashtu inkurajon testimin e të gjitha sistemeve të reja përpara një pandemie të re.
Gatishmëria përfshin gjithashtu rritjen e mbikëqyrjes së sëmundjeve për të zbuluar shpejt çdo patogjen në zhvillim që mund të kthehet në një kërcënim serioz. Studimet tregojnë se mesatarisht të paktën dy viruse të rinj zbulohen çdo vit.
Masa të tilla pritet gjithashtu të ulin në mënyrë dramatike kostot që lidhen me një pandemi, nëse kjo ndodh. Ndërsa COVID-19 i ka kushtuar botës rreth 16 trilion dollarë, një investim global prej vetëm 124 miliardë dollarësh gjatë pesë viteve mund ta bëjë botën dukshëm më të përgatitur për epidemitë e mëdha në të ardhmen, sipas një studimi.
Cila është përgjigja?
Megjithatë, diskutimet e panelit në Davos shkaktuan një stuhi në rrjetet sociale. Pikëpamjet e krahut të djathtë kanë dënuar me forcë diskutimet për sëmundjen X, duke paralajmëruar se qeveritë mund ta përdorin atë për të imponuar politika të tilla si vaksinimet e detyrueshme dhe mbajtja e maskave, ndërsa disa teori konspirative pretendojnë që qeveritë madje mund të krijojnë vetë pandemi.
Në një postim në Platformën X një javë përpara samitit, ish-zyrtarja e administratës Trump, Monica Crowley tha që po sinjalizohej shfaqja e një sëmundjeje të paramenduar.
“Pikërisht në kohën e zgjedhjeve, do ketë mbyllje përsëri dhe kufizim lirie,” shkroi ajo.
Megjithatë, OBSH pretendon se përcaktimi i sëmundjes X do t’i lejojë qeveritë të përballen më mirë me pandeminë e re sepse “në mbarë botën, numri i patogjenëve të mundshëm është shumë i madh, ndërsa burimet për kërkimin dhe zhvillimin e sëmundjeve janë të kufizuara”.
